Z Historia Wisły Skocz do: nawigacji, wyszukiwanie Biała Gwiazda na czerwonym tle Biała Gwiazda – symbol, który z Wisłą kojarzy się już od ponad stu lat, jest dla fanów Wisły tym, czym dla Krakowa smok wawelski. Jest zatem ikoną klubu, jego synonimem, nieomal świętością. Biała Gwiazda przez lata utożsamiana była z patriotyzmem, pięknymi zwycięstwami, momentami wzruszeń i wielkich emocji, ale była także świadkiem upadków i przykrych porażek. Był także okres, gdy klubowi próbowano narzucić nową tożsamość i wymazać Gwiazdę z krakowskiego pejzażu sportowego. Mimo różnych kolei wiślackich losów, "Biała Gwiazda" nieprzerwanie jednak towarzyszy sportowcom, działaczom, a także kibicom nie tylko w Polsce, ale też na świecie. Spis treści 1 Historia gwiazdy 2 Biała Gwiazda dziś 3 Biała Gwiazda na innych flagach i herbach 4 Zobacz też 5 Źródła Historia gwiazdy Drużyna Wisły w maju 1910 r. Na koszulkach dwie niebieskie gwiazdy. Wrzesień 1910 roku - najstarsze znane zdjęcie Wisły z Białą Gwiazdą. Ośmioramienna gwiazda w maju 1911 r. Juniorzy Wisły - gwiazdy sześcioramienne (jeden z piłkarzy ubrany jest jednak w starą koszulę z dwiema niebieskimi gwiazdami). Przed 1913 r. 1966 rok. Czerwona Gwiazda? Tylko na bluzie bramkarza. 1919 r. Biała Gwiazda w czerwonym polu Są zawodnicy, którzy mają "Białą Gwiazdę" w sercu! Na zdj. Mauro Cantoro Są też zawodnicy, którzy związek z "Białą Gwiazdą" eksponują w inny sposób! Na zdj. Nikola Mijailović Wbrew częstemu mniemaniu, Biała Gwiazda nie towarzyszy Wiśle od początku istnienia klubu. Pierwszy emblemat umieszczony na koszulkach nawiązywał do rzeki i miał formę czarnej piłki przeciętej błękitną wstęgą. Gwiazda pojawiła się na koszulkach przypadkowo. W jednym z wywiadów wyjaśnił to prof. Jan Weyssenhoff: "Ja byłem wówczas w "Jenkerze". Napisałem do Steigla (wytwórnia artykułów sportowych) w Berlinie, aby nam przysłał jakieś garnitury [stroje sportowe - przyp. red.]. Nadeszły koszulki czerwone z gwiazdą niebieską [były dwie, błękitne gwiazdy - przyp. red.]. W czasie fuzji stanęło na tem, że Wisła dała nazwę nowemu klubowi, a my daliśmy barwy koszulek. Tak więc powstały dzisiejsze barwy. Gwiazdę niebieską zmieniono w latach późniejszych na białą". Owa fuzja, o której wspomina były wybitny zawodnik Wisły, miała miejsce na jesieni 1907 roku. Koszulki zostały zamówione zatem co najmniej kilka tygodni wcześniej, ale nie jest możliwe ustalenie dokładnej daty. Reasumując, Gwiazdy były początkowo dwie (po lewej i prawej stronie piersi), niebieskie, pięcioramienne i znajdowały się na koszulkach drużyny Jenkera. W wyniku fuzji niebieska gwiazda towarzyszy Wiśle od jesieni 1907 roku i taka właśnie niebieska gwiazda widnieje na pierwszych odznakach klubowych. Późniejsza zmiana na jedną Białą Gwiazdę była bardzo istotnym wydarzeniem, ale z braku materiałów źródłowych słabo do tej pory opisanym. Warto poprzez dokładne pokazanie kontekstu tej decyzji przypomnieć pierwotne znaczenie Białej Gwiazdy. Otóż analiza zdjęć z pierwszych lat istnienia Wisły pozwala stwierdzić, że dwie niebieskie gwiazdy zostały zastąpione jedną białą w drugiej połowie 1910 roku. Najstarsze znane zdjęcie zawodników z Białą Gwiazdą na piersi pochodzi z września 1910 roku. Pod koniec tego roku Wisła rozpoczęła starania o autonomizację polskiego ruchu sportowego i uniezależnienie polskich klubów od zaborcy austriackiego. W tym celu Wisła wystąpiła z Österreichischer Fußball-Verband, gdyż Austriacy nie wywiązywali się z obietnicy przekształcenia ÖFV w Związek Krajowych Organizacji Sportowych (obietnica taka padła w 1910 roku, gdy Wisła wstępowała do ÖFV). Wisła podała pomysł utworzenia Związku Footballistów Polskich i namawiała wszystkie polskie kluby do przyłączenia się do tej inicjatywy. Miało to ważny patriotycznie i politycznie charakter – docelowo ZFP miał sięgać poza granice zaborów i jednoczyć wszystkie polskie drużyny. W tym kontekście Biała Gwiazda staje się niezwykle wymownym symbolem – wraz z jej wprowadzeniem stroje Wisły przybrały patriotyczny, biało-czerwony wygląd, co podkreślało niepodległościowe nastawienie klubu. Co więcej, początkowo Biała Gwiazda miała różne kształty - jedna z form była ośmioramienna. Ośmioramienna gwiazda to symbol Jutrzenki (Eos, Aurory), czyli starożytnej bogini zorzy porannej – oznacza on zapowiedź dnia, przebudzenia, zmartwychwstania, odrodzenia (porównaj A. Popławska, E. Białek, D. Lech - Słownik symboli). Jutrzenka pełniła szczególną rolę w polskim romantyzmie – wystarczy tylko przypomnieć "Odę do młodości" Adama Mickiewicza: „ W krajach ludzkości jeszcze noc głucha,Żywioły chęci jeszcze są w wojnie…Oto miłość ogniem zionie,Wyjdzie z zamętu świat ducha!Młodość go pocznie na swojem łonie,A przyjaźń w wieczne skojarzy nieczułe lody,I przesądy, światło ćmiące…Witaj jutrzenko swobody,Zbawienia za tobą słońce! ” Zasadna staje się wiec interpretacja, iż stroje Wisły miały zapowiadać rychłe odrodzenie Polski. Biała Gwiazda wpisuje się w podstawę ideową Wisły: "Czuć się w klubie swoim jak w domu ojczystym, oddychać pełną piersią, podkreślać na każdym kroku swój czysto-narodowy, a w czasach zaborczych także niepodległościowy charakter" (cytat za 30-lecie Towarzystwa Sportowego Wisła, Kraków 1936, s. 8). Warto pamiętać o tej genezie symbolu Wisły, szczególnie że niektórzy głoszą, iż był to "czysto fantazyjny pomysł plastyczny". Warto przy okazji zauważyć, że kilka razy zdarzało się, że Białą Gwiazdę mylnie interpretowano. Tak było np. 16 listopada 1924 roku, gdy mecz z trybun wiślackiego stadionu, oglądał Marszałek Piłsudski. Wychodząc ze stadionu Marszałek spostrzegł chorągwie z gwiazdą, po czym zapytał: "Cóż to za bolszewickie flagi?". Sytuację załagodzono wyjaśnieniem, iż są to barwy klubowe jeszcze z przed wojny. Podobna sytuacja miała miejsce 22 lata później (w 1946 roku). Wisła grała z Reprezentacją Armii Remu (2:2). Mecz był bardzo ostry, by nie powiedzieć, że brutalny. Dopiero po jego zakończeniu, zawodnicy Armii, przyznali, że grali brutalnie, bowiem myśleli, że mają za przeciwnika bolszewików. Po 1910 wygląd gwiazdy ewoluował. Stroje z ośmioramienną gwiazdą zostały prawdopodobnie zamówione zagranicą (K. Mrówka, Najjaśniejsza z gwiazd, Gazeta Wyborcza, 17 wrześnie 1998). Możliwe, iż później stroje wykonywali sami zawodnicy, gdyż pojawiają się różnorodne (pięcio-, sześcioramienne) gwiazdy, często przemieszane ze sobą w ten sposób, że w jednym meczu zawodnicy mieli na koszulkach odmienne typy. Nie można też wykluczyć, że zamówiono od razu trzy różne komplety strojów. Najprawdopodobniej jednak ze względów finansowych korzystano po prostu jednocześnie ze starych kompletów strojów i nowych. Trudno określić jednoznacznie kiedy liczba ramion ostatecznie ustabilizowała się na liczbie pięciu. Na znanych nam zdjęciach drużyn Wisły z 1914 roku widzimy tylko koszule z pięcioramienną gwiazdą. Po reaktywacji Wisły w 1918 roku stało to się już normą. Na pewno Biała Gwiazda była już wtedy silnie utożsamiana z Wisłą. Świadczy o tym fakt, że reaktywacja Wisły po I Wojnie Światowej nie obyła się bez przywrócenia przedwojennych strojów. Co jednak ciekawe, w relacjach prasowych z tego okresu nie spotyka się powszechnego dziś określenia „Biała Gwiazda” jako przydomku Wisły – w tym znaczeniu używało się najczęściej sformułowania „Czerwoni”. Po 1918 roku Gwiazda jest już zawsze pięcioramienna. Art. 1 § 5 Statutu Wisły z 1936 roku definiuje to w pięknie prosty sposób: "Godłem Towarzystwa jest biała pięcioramienna gwiazda na czerwonym polu." Dokładnie tak wyglądają też koszulki zawodników w pierwszym komplecie strojów. Odstępstwa od tej klasycznej zasady – których na przestrzeni kolejnych dziesięcioleci było kilka - wzbudzają uzasadnione kontrowersje, a gdy decyzja taka narzucana jest z zewnątrz traktowane to jest jak zamach na tożsamość klubu. Przede wszystkim włączenie Wisły do pionu gwardyjskiego związane było z zastąpieniem czerwonych koszulek z Białą Gwiazdą białymi trykotami z herbem gwardyjskim pośrodku. Na szczęście wraz z odwilżą polityczną Biała Gwiazda – tak jak nazwa „Wisła” – przywrócona została już w 1955 roku. Również drugi z dwudziestowiecznych totalitaryzmów próbował doprowadzić do wymazania Białej Gwiazdy z koszulek. Jedną z pierwszych decyzji niemieckich okupantów było zlikwidowanie wszystkich polskich klubów i organizacji sportowych. Wraz z tym nakazem noszenie jakichkolwiek emblematów klubowych mogło grozić bardzo poważnymi konsekwencjami. Towarzystwo Sportowe zostało też zmuszone do zdania sprzętu sportowego – w tym także 63 koszulek. Wiślacy w konspiracyjnych rozgrywkach często występują więc w zwykłych strojach, a nawet – jak 5 maja 1940 roku w derbach przeciwko Cracovii – w samych spodenkach. Jednakże – jak świadczą zachowane zdjęcia - Wiślacy nie raz podejmowali ryzyko i przywdziewali przedwojenne koszulki, część z nich została bowiem uratowana przed hitlerowską konfiskatą przez szatnego Wisły, Andrzeja Boligłowę. W tych trudnych czasach Biała Gwiazda ponownie nabrała niezwykle silnej wymowy. Jak już wspomniano sam klub kilkakrotnie modyfikował wygląd Gwiazdy na koszulkach. Problematyczne było na przykład umieszczenie Gwiazdy na koszulkach koloru innego niż czerwony, szczególnie na białych. Krytycznie należy w takim przypadku ocenić „odwrócenie barw”: czerwona gwiazda na białym trykocie. Taki zestaw spotykamy na przykład w 1966 roku. Można to uznać za złamanie tradycji, chociaż rozwiązanie takie zastosowano nawet w 1919 roku (jedynie w stosunku do białej bluzy bramkarskiej, piłkarze z pola mieli tradycyjne stroje, porównaj zdjęcia obok). Zdecydowanie lepszym wyjściem z takiej sytuacji było umieszczenie Białej Gwiazdy w czerwonym polu. Takie stroje często widywało się w latach siedemdziesiątych. Od lat dziewięćdziesiątych popularne zaś stało się umieszczanie na koszulkach herbu klubu. Oczywiście w nim też znajduje się Biała Gwiazda, ale nawet taka zmiana spotkała się z negatywnym przyjęciem wielu kibiców. Również koszulki wprowadzone w sezonie 2008/2009 wzbudziły kontrowersje – po raz pierwszy w historii Biała Gwiazda umieszczona została nie na lewej piersi (to miejsce zajmował herb Spółki Akcyjnej), a na lewym barku. Biała Gwiazda dziś Niezależnie jednak od zmian koszulek które już nastąpiły i które jeszcze nastąpią, trzeba pamiętać, że Biała Gwiazda to nie tylko stroje sportowe. Obecnie Biała Gwiazda stała się symbolem niemal tak mocnym jak klubowy herb. Znak pięcioramiennej, foremnej gwiazdy w białym kolorze, wykorzystywany jest niemal wszędzie tam, gdzie tylko pojawia się Wisła. Plakaty, strony internetowe, bilety, szaliki, vlepki, książki, proporce są tylko niektórymi z przeróżnych inicjatyw związanych z Towarzystwem Sportowym Wisła, na których pojawia się gwiazda. Największa Biała Gwiazda znajduje się na trybunie C stadionu imienia Henryka Reymana - ułożona jest z krzesełek. Możliwe jednak, że najważniejsza jest obecność Białej Gwiazdy nie na różnego typu wyobrażeniach, ale w świadomości ludzi – w sercach i umysłach całej rzeszy kibiców, sympatyków i członków klubu, dla których Biała Gwiazda to także sposób życia, silny, zahartowany w wielu przeciwnościach losu charakter, szlachetność i niezłomność. Biała Gwiazda na innych flagach i herbach Biała Gwiazda jest stosunkowo popularnym symbolem i pojawia się na wielu flagach, herbach czy emblematach niezwiązanych z Wisłą Kraków. Została ona umieszczona na oficjalnych flagach 24 współczesnych państw, widnieje na licznych flagach prowincji i regionów, pojawia się nawet jako logo różnych firm lub produktów. Taka popularność symbolu białej gwiazdy może wskazywać na jego uniwersalny wymiar i wywoływanie przez niego pozytywnych skojarzeń. Zobacz też Vlepki Wiślacki śpiewnik Szale Flagi Graffiti Wisły Stroje sportowe Herb Bilety Źródła "30-lecie Towarzystwa Sportowego Wisła w Krakowie" Notatki własne
WISŁA KRAKÓW. Najbogatszy serwis w Polsce o piłkarskiej drużynie "Białej Gwiazdy" POKAZALI, ŻE MOŻNA WYGRYWAĆ W TAKICH MECZACH Do tej pory Wisła Kraków wysoko wygrywała mecze, w których rywale szli z nią na wymianę ciosów, ale miała problemy w spotkaniach, gdy stosowali głęboką defensywę.
[custom_gallery source=”media: 912,919,918,917,960,959,958,957,956,955,954,953,952,951,950,949,948,947,946,945,944,943,942,941,940,939,938,937,936,935,934,933,932,931,930,929,928,927,926,925,924,923,922,921,920″ limit=”97″ link=”post” width=”180″ title=”always”] TAGS: fotogaleriafotorelacjagaleriaWisła Krakówzdjęcia
1Zar06g. 69 263 3 356 418 203 392 316 76
armia białej gwiazdy z nią się liczy każdy
